آهن اسفنجی در جهان و ایران
تولید آهن و فولاد در ایران بهدلیل وجود معادن بسیار زیاد سنگ آهن یکی از نیازهای روزافزون کشور به شمار می‌رود.
برخی معتقد هستند در آینده نه چندان دور تولید فولاد ایران به بیش از ۴۰ میلیون تن خواهد رسید.
تولید آهن و فولاد در ایران به دو روش کوره بلند و احیای مستقیم انجام می شود که در روش احیای مستقیم با تکنولوژی‌های مختلف و بومی سازی‌های جدید سبب ارتقا سطح دانش و تولید متخصصان ایرانی می شود.
میزان تولید آهن اسفنجی در دنیا با روشهای مختلف طبق تحقیقات به عمل آمده معادن ۷۴ میلیون تن بوده است که تولید آهن اسفنجی به روش میدرکس دارای پیشرفت و توسعه بسزایی در جهان بوده است.
آهن اسفنجی در کوره های برقی و قوس الکتریکی با راندمان بالا و‌تکنولوژی روز دنیا سبب راه اندازی واحدهای بسیاری در روش میدرکس بوده که در چندسال اخیر بسیار حائز اهمیت قرار گرفته است.
همانطور که می دانید در سال گذشته میزان تولید آهن اسفنجی جهان ۱۰۴.۴ میلیون تن بوده است که ۱۱.۳۸ میلیون تن آن بصورت شارژ گرم(HDRI) در کوره های قوس تولید شده است وهمچنین میزان تولید بریکت گرم (HBI) دنیا در سال قبل نیز بیش از ۹ میلیون تن به ثبت رسیده است.
تاریخچه احیای مستقیم آهن اسفنجی به روش میدرکس
ایده اصلی این روش توسط دونالد بگز مطرح شد که با تحقیقات انجام شده برای توسعه این روش شرکت میدلند رز اولین واحد آزمایشگاهی میدرکس را تاسیس نمود که قطر کوره داخل آن ۴۶/. متر و ظرفیت آن نیز به ۱/۵ تن در ساعت می رسد.
اولین کارخانه صنعتی میدرکس در ایران در فولاد اورگان با ظرفیت ۱۵۰ هزار تن و قطر کوره ۳/۷۶ متر افتتاح شد
در تولید آهن اسفنجی دمای منطقه احیا برای کارکرد موثر کوره بسیار حائز اهمیت بوده و دمای بیشتر کوره بهدلیل بهره‌گیری بهتر از گاز،تولید بیشتر را به دنبال دارد؛ دمای بالای کوره نیز می‌تواند موجب کلوخه‌ای شدن مواد درون کوره شود.
همچنین مواد کلوخه‌ای برای جریان کلی زیان‌آور است و در موارد حاد می‌تواند به گرفتگی کوره بیانجامد؛ هنگامی که دمای مناسب گاز تصفیه شده را برای مخلوط خاصی از خوراک کوره مشخص می‌کنند، ساعت به ساعت خروج محصول را به‌منظور بررسی میزان کلوخه‌ای شدن مواد کنترل می‌کنند.
زمانی که دمای کوره کاهش پیدا کند، کوره جریان بیش از حد را به سمت بالا از منطقه خنک‌کننده و یا افزایش گاز طبیعی را کاهش داده و در مرکز کوره ممکن است نتیجه کانالی شدن جریان سیال رخ دهد.
تاریخچه احیای مستقیم در ایران
آغاز تولید آهن اسفنجی در ایران به کارخانه فولاد اهواز (خوزستان) دردهه ۵۰ تا ۶۰ برمی‌گردد. در این کارخانه ازهر سه روش تولید آهن اسفنجی استفاده شده است که بهترین و معروف ترین این روش ها میدرکس است. درچند سال گذشته فولاد مبارکه مدول f
با ظرفیت بیشاز ۹۰۰ هزار تن سبب تحولات به‌سزایی در تولید آهن اسفنجی در کشور شد؛ از طرفی برخی معتقد هستند که در آینده‌ای نه‌چندان دور ایران می‌تواند به ظرفیت یبیشتر ازکشورهای جهان دست یابد و این دور ازذهن نیست.
از طرفی به‌طور کلی در مسیر سنگ آهن تا تولید فولاد مراحل زیر طی می‌شود؛
۱.تغلیظ (معدن‌کاری و کنسانتره‌سازی)
۲.گندله‌سازی
۳.آهن‌سازی
۴.ذوب و فولادسازی
حال باید دید با توجه به اینکه ظرفیت کشور در سال‌های اخیر در تولید آهن اسفنجی بسیار زیاد بوده است می‌تواند در چند سال آینده با بالا بردن ظرفیت خود با دسترسی به تکنولوژی‌های روز دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد.
از طرفی اگر این اتفاق رخ دهد سبب ارزآوری و اشتغال نیز می‌شود و می تواند به اقتصاد کشور کمک شایانی کند.
